ΤΕΤΑΡΤΗ 13 MAIOY ΓΛΩΣΣΑ

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ – ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟ

•       Ενεργητική ονομάζεται η σύνταξη κατά την οποία εκφέρεται ένα νόημα με ρήμα 

ενεργητικής διάθεσης.

π.χ. Η μητέρα ντύνει το μωρό.

•       Παθητική ονομάζεται η σύνταξη κατά την οποία εκφέρεται ένα νόημα με ρήμα 

παθητικής διάθεσης.

π.χ. Το μωρό ντύνεται από τη μητέρα.

ΠΩΣ ΜΕΤΑΤΡΕΠΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΣΕ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ü 

Το ρήμα από ενεργητικό γίνεται παθητικό.

ü   Το αντικείμενο του ενεργητικού ρήματος γίνεται υποκείμενο του παθητικού ρήματος (σε ονομαστική πτώση).

ü   Το υποκείμενο του ενεργητικού ρήματος γίνεται ποιητικό αίτιο (πρόθεση από και πτώση αιτιατική). π.χ.

Η μητέρα ντύνει το μωρό.

Υποκείμενο       Αντικείμενο

	Το μωρό ντύνεται από τη μητέρα.
	Υποκείμενο		Ποιητικό αίτιο
	ΠΩΣ ΜΕΤΑΤΡΕΠΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΣΕ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ
ü Το παθητικό ρήμα γίνεται ενεργητικό.
ü	Το ποιητικό αίτιο του παθητικού ρήματος γίνεται (χωρίς την πρόθεση) υποκείμενο του
	ενεργητικού ρήματος (σε ονομαστική πτώση).
ü Το υποκείμενο του παθητικού ρήματος γίνεται αντικείμενο του ενεργητικού ρήματος
	(σε αιτιατική πτώση).
	Το μωρό ντύνεται από τη μητέρα.
	Υποκείμενο		Ποιητικό αίτιο

Η  μητέρα ντύνει το παιδίμωρό. Υποκείμενο              Αντικείμενο

Η παθητική σύνταξη τονίζει περισσότερο όχι αυτόν που ενεργεί αλλά το αποτέλεσμα της ενέργειας του. Αυτός που ενεργεί εμφανίζεται με τη μορφή ποιητικού αιτίου.

Το ποιητικό αίτιο είναι ο εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει το πρόσωπο ή το πράγμα από το οποίο προέρχεται αυτό που συμβαίνει στο υποκείμενο του παθητικού ρήματος.

π.χ. Το μωρό ντύνεται από τη μητέρα. Το ποιητικό αίτιο εκφέρεται:

α) συνήθως με την πρόθεση από + αιτιατική π.χ. Το μωρό ντύνεται από τη μητέρα.

β) με την πρόθεση σε + αιτιατική όταν προσδιορίζει ρηματικά επίθετα που λήγουν σε 

- 

τος. π.χ. Ήταν αγαπητός σε όλους (απ' όλους).

γ) με την πρόθεση με + αιτιατική, όταν προσδιορίζει παθητικές μετοχές.

π.χ.Το σπίτι ήταν φτιαγμένο με πέτρες (από πέτρες).

1.     Μετατρέπω τη σύνταξη των παρακάτω προτάσεων από ενεργητική σε παθητική:

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν νέα φάρμακα για τις ασθένειες.

______________________________________________________________

0 δάσκαλος τιμώρησε τους άτακτους μαθητές.

______________________________________________________________

Τα δέντρα έκοψαν την ορμή του νερού.

______________________________________________________________

Μόνο γέροντες κατοικούν στα χωριά της Ηπείρου στις μέρες μας.

______________________________________________________________

Οι φωτεινοί σηματοδότες ρυθμίζουν την κυκλοφορία των αυτοκινήτων και των πεζών.

______________________________________________________________

Η  μητέρα ετοίμασε το φαγητό.

______________________________________________________________

2.    Μετατρέπω τη σύνταξη των παρακάτω προτάσεων από παθητική σε ενεργητική:

Η  Μαρία αποκαλείται απ' όλους αρχηγός.

______________________________________________________________

0 τραυματίας μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο από τους πεζούς.

______________________________________________________________

0 Πέτρος θεωρήθηκε απ' όλους υπεύθυνος για τη ζημιά.

______________________________________________________________

0 άρρωστος εξετάστηκε από το γιατρό.

______________________________________________________________

Ένας εργάτης καταπλακώθηκε από τις πέτρες.

______________________________________________________________

Οι τριανταφυλλιές κλαδεύτηκαν από τον παππού.

______________________________________________________________

3.    Υπογραμμίζω το ποιητικό αίτιο στις ακόλουθες προτάσεις:

•   Αυτό χτυπήθηκε με μαχαίρι.

•   Από τους σεισμούς προκλήθηκαν πολλές καταστροφές.

•   Με την άσχημη συμπεριφορά του ήταν σε όλους μισητός.

•   Αυτή η απόφαση πάρθηκε απ' όλα τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου.

•   Από τη μητέρα τακτοποιήθηκε το σπίτι.

•   Η ληστεία της τράπεζας εξιστορήθηκε στην αστυνομία από τους αυτόπτες 
μάρτυρες.

ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΣ ΕΧΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΣΕΛΙΔΑ 15